| 4.4. Beskjering | ||
|---|---|---|
|
4. Transformeringsverktøya |  |
| 4.4. Beskjering | ||
|---|---|---|
|
|
4. Transformeringsverktøya | |
Dette verktøyet vert først og fremst brukt for å beskjera biletet, dvs. å skjera vekk meir eller mindre av biletkantane for å framheva motivet eller gje betre balanse i biletet. Det kan også vera nyttig når du har behov for å ha biletet i eit bestemt format.
Klikk og dra med musa for å definera beskjeringsområdet. Det kjem fram eit utheva område som viser beskjeringsgrensene. For å flytta heile beskjeringsområdet, klikk i midten og dra rektangelet. Du kjan endra storleiken ved å flytta nær kanten. Musepeikaren vil endra seg og du kan dra anten éi side, viss du er i midten, eller to sider, viss du er i eit hjørne. Medan du endrar draområdet, ver storleiken på det beskårne området og sideforholdet vist i statuslinja.
Når musepeikaren viser flyttemerket, kan du bruka piltastane for å flytta beskjeringsrektangelet ein piksel om gongen. Held du nede Shift-tasten vert kvart steg på 25 pikslar.
Klikk inne i beskjeringsrektangelet eller trykk Enter-tasten for å gjera beskjeringa ferdig.
![[Notat]](images/note.png)
|
Notat |
|---|---|
|
Ei nokså nyleg endring i GIMP er at storleiken på lerretet ikkje vert endra ved klipinga. Innstillingane for beskjeringsverktøyet har ei innstilling Slett klipte pikslar som du kan slå på for å vera sikker på at også lerretet vert klipt. |
![[Tips]](images/tip.png)
|
Tips |
|---|---|
|
Du kan bruka hjelpelinjer for å plassere beskjeringsområdet. Sjå etter at → er slått på. |
Du kan henta fram dette verktøyet på fleire måtar:
Frå biletmenyen via → → ,
ved å klikka på verktøysymbolet 
i verktøykassa,
eller med tastesnarvegen Shift + C.
Når du klikkar inne i beskjeringsrektangelet og held nede museknappen vil handtaka forsvinne.
hald nede Ctrl-tasten for å slå av og på Ekspander frå sentrum,
hald nede Shift-tasten for å slå av og på funksjonen Fast for å gjera nokre dimensjonar faste.
Normalt vert innstillingane for det valde verktøyet vist under verktøykassa. Dersom dette ikkje er tilfelle, kan du få tilgang til dei frå biletmenyen via → → som vil opna verktøyinnstillingane for det aktive verktøyet.
Gjer at klippinga verkar berre på det gjeldande laget.
Når denne er slått på, vert storleiken på lerretet justert til det klipte området. Som standard er dette valet slått av, noko som betyr at lerretet ikkje vert klipt når laga vert klipte. Dette for å hindra at du klipper bort noko ved eit uhell.
Dette valet gjer at beskjeringa eller endringa av storleiken også kan gjerast utanfor biletet eller laget og endåtil på lerretet. Du kan såleis velja kva storleik du vil på biletet. Dersom det ikkje finst noko å beskjera, vert dette gjennomsiktig.
Figur 14.128. Eksempel på bruk av «Tillat forstørring»
Eit bilete på eit stort lerret
Valet er slått på og du kan teikna beskjeringsrektangelet utanfor biletkanten.
Det endelege biletet.
Denne funksjonen gjer at beskjeringsrektangelet vil utvida seg frå der du først klikka, med klikkpunktet som midtpunkt. Du kan slå denne funksjonen av og på med Ctrl-tasten medan du teiknar rektangelet.
Du har også tilgang til dette valet ved å halda nede Ctrl medan du teiknar beskjeringsrektangelet. Dette valet inneheld fleire måtar for å halda på eit fast forhold mellom dimensjonane:
Sideforhold: Dette er det førehandsinnstilde valet. Forholdet mellom breidde og høgde vert det same som i originalbiletet.
Breidd / Høgd: Breidda eller høgda vert halda på den verdien som er sett i innskrivingsruta nedanfor. Førehandsvalet er sett til 100 pikslar.
Storleik: Både breidd og høgd vert fiksert. Verdiane vert sette i innskrivingsruta nedanfor. Formatet kan skrivast inn som to tal med ein bokstav mellom, eksempelvis som «150 × 100». Beskjeringsrektangelet vert sett til desse dimensjonane så snart du klikkar inne i biletet. Heilt til høgre finn du to knappar som du kan velja eller format for beskjeringsrektangelet.
Desse to tekstrutene viser koordinata for det øvre, venstre hjørnet for beskjeringsrektangelet. Den venstre ruta viser vassrett og den høgre ruta loddrett posisjon. Du kan også skriva i boksane og såleis forandra posisjonen for rektangelet. Måleeininga er til vanleg pikslar, men du kan få fram ei liste over andre måleeiningar ved å trykkja på knappen . Koordinata har nullpunktet i det øvre, venstre hjørnet av lerretet, ikkje i biletet.
Den venstre ruta viser breidda og den høgre ruta høgda på beskjeringsrektangelet. Du kan også skriva i desse rutene. Måleeininga er til vanleg pikslar, men du kan få fram ei liste over andre måleeiningar ved å trykkja på knappen .
Dersom denne er slått på, vert området utanfor beskjeringsrektangelet gjort mørkare for å utheva rektangelet.
Gjennomsikta for mørke område kan setjast med Uthev gjennomsikt-markøren.
Alle typar hjelpelinjer er omtalte i Del 2.2, «Rektangelutvalet»
Denne knappen vil prøva å finna ein kant i det gjeldande laget og leggja beskjeringsrektangelet mest mogleg inntil denne kanten. Denne funksjonen er nyttig berre dersom det finst område som skil seg tydeleg ut frå bakgrunnen.
Figur 14.129. Eksempel på bruk av «Autokrymp»
Eit bilete med skarpe avgrensingar og eit beskjeringsrektangel.
Eit trykk på autokrymp-knappen resulterer i at beskjeringsrektangelet er tilpassa dei skarpe avgrensingane.
Normalt vil autokrymp bruka data frå det gjeldande laget. Dersom «krymp fletta» er slått på, vert det i staden brukt data frå alle synlege lag.
