| 3.6. Palettdialogvindauget | ||
|---|---|---|
|
3. Dialogvindauge relaterte til biletinnhaldet |  |
| 3.6. Palettdialogvindauget | ||
|---|---|---|
|
|
3. Dialogvindauge relaterte til biletinnhaldet | |
Ein palett er i GIMP ei samling fargar i tilfeldig orden. Du finn meir om dette, og om korleis du kan laga eigne palettar, i Del 12, «Palettar».
Palettdialogvindauget vert stort sett brukt for å velja kva for palett som skal vera den gjeldande, men du kan også bruka han for å laga dine eigne palettar. Nokre titals, nokså tilfeldig utvalde, palettar vert leverte saman med GIMP.
![[Notat]](images/note.png)
|
Notat |
|---|---|
|
Det er lett å forveksla palettdialogvindauget med Fargekart for indekserte fargar som er ein tabell med ei avgrensa mengde fargar brukte i indekserte bilete. |
Vindauget «Palettar» er eit dokkpanel som kan limast inn i andre dialogvindauge. Sjå nærare om dette i Del 2.3, «Dialogvindauge og dokkpanel».
Du har tilgang til det:
frå biletmenyen via → → .
eller frå fanemenyen kva dokkpanel som helst ved å klikka på fana 
og velja → .
Du bestemmer kva for palett som skal vera den gjeldande ved å klikka på han i dialogvindauget. Samstundes kjem også paletthandsamaren opp slik at du mellom anna kan velja forgrunns- og bakgrunnsfarge ved å klikka på fargane i paletten. Du kan også bruka piltastane for å velja palett.
Dersom du dobbeltklikkar på namnet til ein palett kan du gje han eit nytt namn dersom dette er ein palett du har laga eller installert sjølv. Det er ikkje råd å gjera forandringar i dei førehandsinstallerte palettane. Dette er vanleg i GIMP. Du får heller ikkje lov til å gjera endringar i penslar, mønsterelement osv. som kjem ferdiginstallerte, berre i dei du lagar eller installerer sjølv.
Frå fanemenyen kan du velja om palettane skal visast som tabell eller på listeform. Vel du , får du opp ei liste med bilete av alle palettane. Sidan du kan sjå mange palettar samtidig, er det nokså enkelt å velja ut den du ønskjer. Dersom du vel å lista opp på listeform, kjem palettane opp pent og pynteleg under kvarandre med ein miniatyr av paletten og namnet hans.
Du kan tilpassa storleiken på fargecellene med valet Storleik på førehandsvisinga.
Du kan bruka taggar for å reorganisere visinga av palettane. Sjå Del 3.7, «Tagging».
Knappane i palettdialogvindauget
Under palettvisinga, nedst i dialogvindauget, er det fleire knappar:
Rediger denne paletten
Denne knappen opnar Del 3.6.4, «Paletthandsamaren».
Opprett ein ny palett
Sjå meir om denne knappen på Ny palett.
Dupliser denne paletten
Sjå meir om denne knappen på Kopier palett.
Slett denne paletten
Sjå meir om denne knappen på Slett palett.
Oppdater palettane
Sjå meir om denne knappen på Oppdater palettane.
Sprettoppmenyen «Palettar» kan opnast ved å høgreklikka i palettdialogvindauget eller ved å opna fanemenyen ved å klikka på .
|
|
Notat |
|---|---|
|
Nokre av dei utlista menyoppføringane er avhengige av at Python-tolkaren er installert for GIMP 2.10. Når dette vert skrive gjeld dette Forskyv paletten …, Palett til fargeovergang, Palett til repeterande fargeovergang og Sorter paletten. |
Du kan opna Paletthandsamaren ved å klikka på «Rediger palett» i menyen, ved å dobbeltklikka på ein palett i palettdialogvindauget eller ved å trykkja på knappen () nedst i dialogvindauget.
«Ny palett» opprettar ein ny palett, utan namn og utan fargeinnslag. Samstundes vert paletthandsamaren opna slik at du kan leggja til fargar. Den nye paletten vert automatisk lagra i den private palettes-mappa di når du avsluttar GIMP og vert henta inn i palettsamlinga di neste gong du startar GIMP.
Med kommandoen «Importer palett» kan du laga ein ny palett med fargane frå ein fargeovergang eller eit bilete. Dialogvindauget som kjem fram, har desse oppføringane:
|
|
Notat |
|---|---|
|
Tidlegare versjonar av GIMP hadde ein kommando for å «lagra palett». Denne er no fjerna. For å lagra ein palett, om biletet er indeksert eller ikkje, må du importera han frå biletet. |
Du kan importera ein palett anten frå kva fargeovergang som helst i GIMP (vel ein frå den tilstøytande menyen), eller frå eit ope bilete (vald frå den tilstøytande menyen). Du kan også importera ei RIFF-palettfil (med filtypen .pal). Dette er eit format som er mykje brukt i Windows.
To eigenskapar for bilete som kjelde. Desse er berre tilgjengelege for RGB-bilete:
Flett synlege: Dette valet gjer at fargane vert henta frå alle synlege laga i biletet. Elles vert fargane henta frå det gjeldande laget, sjølv om det ikkje skulle vera synleg.
Berre markerte pikslar: Pikslane vert henta frå det valde laget eller alle synlege lag, avhengig av innstillinga i det førre valet.
GIMP legg inn namnet på kjelda, men dette kan du berre skrive over. Dersom du vel eit namn som finst frå før, vil det få eit tal, f. eks. «#1» i tillegg.
Normalinnstillinga er sett til 256 av fleire grunnar. Først fordi kvar fargeovergang inneheld 256 ulike fargar. Deretter fordi GIF-filer ikkje kan innehalda meir enn 256 fargar, og endeleg fordi indekserte bilete i GIMP ikkje kan innehalda meir enn 256 ulike fargar. (I den digitale verda er 256 eit greitt og rundt tal). Du kan likevel bruka så mange fargar du ønskjer. Når du skriv inn eit tal her, vil GIMP prøva å fordela dei tilgjengelege fargane jamt utover paletten.
Her bestemmer du kor mange kolonnar paletten skal setjast opp med. Dette verkar berre inn på korleis paletten vert vist, og har ingen innverknad på bruken av paletten.
Sjølv om talet på fargar er sett til maksimum, kan paletten likevel ikkje innehalda meir enn 10 000 fargar. Eit RGB-bilete kan innehalda mange fleire fargar enn dette. Valet Intervall er meint å redusera fargane til under 10 000 ved å samla fargar som er nokså like i ein farge. Sidan dette problemet ikkje finst ved 256 fargars indekserte bilete, vil intervall = 1 avgrensa paletten til 256 fargar. Inneheld biletet fleire fargar er valet gråa ut.
Den importerte paletten vert automatisk lagra i den personlege palettes-mappa di når du avsluttar GIMP og dukkar opp i palettdialogvindauget når du startar opp igjen GIMP.
Denne kommandoen lagar ein ny palett ved å kopiera den gjeldande paletten og opnar deretter for paletthandsamaren slik at du kan gjera dei nødvendige forandringane. Den redigerte paletten vert automatisk lagra i den personlege palettes-mappa di når du avsluttar GIMP og dukkar opp i palettdialogvindauget når du startar opp igjen GIMP.
Denne kommandoen er førebels ikkje tilgjengeleg, og vil alltid vera «gråa ut» som uverksam.
Denne kommandoen vil kopiera adressa for palettfila over på utklippstavla. Du kan deretter lima inn adressa i eit tekstprogram.
Vis i filhandsamar vil opna plasseringa av palettfila i standard filutforskar.
Denne kommandoen fjernar paletten både frå palettdialogvindauget og frå lageret. Difor vert du alltid spurd om du verkeleg vil dette. Legg merke til at du berre kan fjerna palettar som du har installert sjølv, ikkje dei som følgjer med GIMP.
Denne kommandoen går i gjennom alle mappene dine på jakt etter palettar og legg nye funn til palettdialogvindauget. Dette er som oftast enklare enn å starta GIMP på nytt.
Undermenyen gjev deg fleire val for å eksportera den gjeldande paletten i fleire eksterne format. For tida er det støtte for desse formata: , , , og . Kvar av desse vil opna eit dialogvindauge der du kan skriva inn eit filnamn og kvar fila skal lagrast.
Kommandoen opnar eit dialogvindauge:
Denne kommandoen flyttar den siste fargen i paletten først og forskyv resten av fargane eitt steg mot høgre. Talet du skriv inn bestemmer kor mange gonger forskyvinga skal utførast.
Dersom forskyvinga er negativ, vert den første fargen flytt til sist i paletten og resten av fargane forkjøve mot venstre.
Figur 15.60. Eksempel på bruk av «Forskyv paletten»
Ovanfrå og nedover: den originale paletten, forskyv = 1, forskyv = 2.
Denne kommandoen lagar ein fargeovergang av alle fargane i paletten. Denne fargeovergangen vert den gjeldande og vert også lagra i dialogvindauget for fargeovergangar. Fargeovergangen vil innehalda like mange segment som det er fargar i paletten.
Denne kommandoen lagar ein repeterande fargeovergang av alle fargane i paletten. Denne fargeovergangen vert den gjeldande og vert også lagra i dialogvindauget for fargeovergangar og får eitt segment meir enn talet på fargar i paletten. Den venstre fargen i segmentet lengst til venstre får same fargen som den høgre fargen i segmentet lengst til høgre.
Figur 15.61. Eksempel på «Palett til repeterande fargeovergang»
Øvst den originale paletten, deretter fargeovergangen laga med denne kommandoen.
Denne kommandoen opnar eit dialogvindauge der du kan sortera fargane i paletten ut frå bestemte kriterium. Viss paletten er skriveverna, vert det opna ein ny palett som vert sortert ut frå innstillingane du har sett.
Ein annan måte å sortera ein palett på er å bruka sorteringsinnstillingane i dialogvindauget Still opp fagekartet på nytt.
Fleire innstillingar i dette dialogvindauget er ikkje heilt forstått av oss som skriv denne handboka. Vi tar gjerne imot bidrag frå alle som veit korleis denne dokumentasjonen kan gjerast betre.
Utval: Dette valet bestemmer korleis palettane skal sorterast. Bruken av det er dårleg dokumentert av utviklaren. Vi rår til å bruka berre standard Alle.
Oppskjeringseuttrykk: Dette valet bestemmer korleis paletten vert sortert når Oppskore/Matrise er vald ovanfor i Utval. Dokumentasjonen er henta frå koden:
Når denne er tom, eller det er skrive inn : vert alle elementa valde.
:4, eller :4 lagar eit utval på 4 rader av alle fargane (lengda vert sett automatisk).
:1,4 vel dei 4 første fargane.
:,4 vel rader med 4 fargar (talet på rader vert sett automatisk).
:4,4 vel 4 rader med 4 fargar.
4: vel ei enkelt rad med alle fargar etter 4, 4 inkludert.
4:,4 vel rader med 4 fargar med byrjing på 4 (talet på rader vert sett automatisk).
4:4,4 vel 4 rader med 4 fargar (16 fargar i alt) med byrjing i indeks 4.
4 er ulovleg (tvetydig).
Kanal som skal sorterast: Dette alternativet bestemmer ut frå kva type fargekanal korleis sorteringa skal skje.
Aukande: Dette alternativet bestemmer om sorteringen må vera stigande (Ja) eller synkande (Nei). Ved å klikka på knappen, skiftar du mellom ja og nei.
Sekundær kanal som skal sorterast: Dette alternativet bestemmer at den sekundære fargekanalen skal sorterast i tilfelle den første kanalsortering returnerer uendra verdiar.
Aukande: Dette alternativet bestemmer om sorteringen må vera stigande (Ja) eller synkande (Nei). Ved å klikka på knappen, skiftar du mellom ja og nei.
Kvantisering: For tida udokumentert.
Partisjoneringskanal: Dette alternativet vert også brukt for å bestemma korleis sorteringa skal gjerast.
Partisjoneringskvantisering: Dette alternativet vert brukt saman med dei førre.
Paletthandsamaren vert brukt til to ting. Det eine er å velja forgrunns- og bakgrunnsfarge frå ein palett. Det andre er for å redigera ein palett. Du kan slå på paletthandsamaren for alle palettane i dialogvindauget, men du får berre lov til å gjera endringar i dei palettane du har lagt inn sjølv. Vil du gjera endringar i dei som kjem ferdiginstallerte med GIMP, må du først laga ein kopi og deretter arbeida på kopien. Alle endringar vert lagra automatisk når du avsluttar GIMP.
Paletthandsamaren er berre tilgjengeleg frå palettdialogvindauget ved å dobbeltklikka på ein palett, ved å trykkja på knappen () nedst i dialogvindauget eller ved å velja frå palettmenyen.
«Palettredigeraren» er eit dokkpanel. Sjå nærare om dette i Dialogvindauge og innliming.
Dersom du klikkar på ein av fargane i paletten, vert denne gjort til forgrunnsfarge, eller til bakgrunnsfarge dersom du samtidig held nede Ctrl-tasten. Det er desse fargane som vert viste i fargeområdet i verktøykassa.
Dobbeltklikkinga opnar også fargehandsamaren slik at du eventuelt kan redigera fargen, dersom paletten er slik at du får lov til dette.
Du kan opna menyen for paletthandsamaren ved å høgreklikka på visingsområdet for paletten. Funksjonane i denne menyen er stort sett dei same som for knappane nedst i dialogvindauget.
Like under biletet av paletten finn du ein tekstboks der du kan skrive inn namn på den valde fargen, eller «Untitled» dersom han ikkje har noko namn. Dette namnet har ingen annan funksjon enn å gjera det lettare å hugsa fargen.
Til høgre for namneboksen finn du ei rute der du kan bestemma kor mange kolonnar paletten skal visast med i dialogvindauget. Også dette valet er utan effekt på bruken av paletten, berre korleis han skal sjå ut. Dersom du set valet til 0, vil GIMP bruka normalinnstillinga.
Nedst i dialogvindauget finn du nokre knappar som stort sett gjer det same som vala i menyen for paletthandsamaren. Knappane, som berre er tilgjengelege om du har lov til å gjera endringar i paletten, er:
Lagra
Trykk på denne knappen for å lagra paletten i den private palettes-mappa di. Dersom du ikkje brukar denne knappen, vil GIMP lagra paletten når du sluttar av. Knappen er mest nyttig dersom du er redd for at GIMP skal krasja før du avsluttar på normal måte.
Tilbakestill
Denne knappen er førebels ikkje i bruk.
Rediger farge
Opnar for fargehandsamaren slik at du kan forandra fargen. Dersom du ikkje har tilgang til paletten, vil knappen ikkje verke. Sjå nedanfor
Ny farge frå forgrunnen
Sjå meir om denne knappen på nedanfor.
Slett farge
Sjå meir om denne knappen nedanfor.
Forminsk
Sjå meirom denne knappen nedanfor.
Forstørr
Sjå meir om denne knappen nedanfor.
Tilpass
Sjå meir om denne knappen nedanfor.
Menyen for paletthandsamaren er tilgjengeleg ved å høgreklikka på visinga av paletten i paletthandsamaren eller ved å gå inn via fanemenyen. Du kan gjera dei same operasjonane ved å bruka knappane nedst i dialogvindauget for paletthandsamaren.
«Rediger farge» opnar eit fargeredigeringsvindauge der du kan endra fargane i den valde palettoppføringa. Knappen er berre tilgjengeleg dersom du har lov til å gjera endringar i paletten. Du kan ikkje gjera endringar i palettar som vert leverte saman med GIMP.
Desse kommandoane lagar ein ny palettfarge ved å henta farge frå for- eller bakgrunnen som vert vist i verktøykassa.
Denne kommandoen fjernar den valde fargen frå paletten. Knappen er berre slått på dersom du har lov til å gjera endringar i paletten.
«Forminsk» vil redusera høgda i visinga av paletten.
«Forstørr» vil auka høgda i visinga av paletten.
Tilpassar høgda på palettvisinga til høgda på dialogvindauget.
Når denne er avmerkt, som er normalinnstillinga, kan du redigera ein palett ved å klikka på han i dialogvindauget «palettar».
