10. Fargeovergangar («Gradienter»)

10. Fargeovergangar («Gradienter»)
	Kapittel 7. Teikne med GIMP

Figur 7.23. Nokre eksempel på fargeovergangar i GIMP.

Ovanfrå og ned: Forgrunn til bakgrunn (RGB); Full saturation spectrum CCW; Nauseating headache; Browns; Four bars

Ein fargeovergang (også kalla «gradient») er eit sett med fargar arrangert i lineær rekkefølgje. Det enklaste eksemplet på denne bruken finn vi i fargeovergangsverktøyet. Dette verktøyet fyller eit utval med fargar frå ein fargeovergang på ein av dei mange måtane du har valet mellom. Dessutan finst det mange andre bruksområde for fargeovergangane, medrekna:

Å teikna med ein fargeovergang: Kvart av dei grunnleggjande GIMP-verktøya kan brukast saman med fargeovergangar. Dette kan mellom anna nyttast for å laga malingstrok som skiftar farge undervegs.
Filteret «fargelegg frå fargeovergang»: Med dette filteret, som du no finn i fargemenyen, kan du «fargeleggja» eit bilete ved å byta ut fargane i biletet med fargane frå den gjeldande fargeovergangen. Dette vert gjort ved at mørke fargar i biletet vert byt ut med fargane til venstre i fargeovergangen, medan dei lyse fargane vert byt ut med fargane frå den høgre sida i overgangen. Du finn meir om dette i Del 8.40, «Fargelegg frå fargeovergang».

GIMP vert levert med mange ferdigdefinerte fargeovergangar. Du kan også laga nye, eller lasta inn frå andre kjelder. (Søk på Internett etter «gradient»). Du har full tilgang til alle fargeovergangane frå Fargeovergangsdialogvindauget, som er eit dialogvindauge du kan kalla fram når du treng det, eller du kan leggja det inn som ei fane i eit annan dialogvindauge. Den gjeldande fargeovergangen, brukt i dei fleste fargeovergangsoperasjonane, vert vist i indikatorområdet i verktøykassa. Klikkar du på fargeovergangsbiletet, dukkar dialogvindauget for fargeovergangane opp.

Nokre raske eksempel på bruk av fargeovergangar. Sjå Fargeovergangsverktøy):

Legg ein fargeovergang i eit utval:
1. Vel ein fargeovergang.
2. Bruk blandeverktøyet for å klikka og dra med musepeikaren mellom to punkt i utvalet.
3. Fargane vert fordelte vinkelrett på draretninga og i høve til dralengda.
Figur 7.24. Å fylla eit utval med ein fargeovergang
Å teikna med ein fargeovergang:

For å kunna bruka fargeovergangar med verktøya blyant, målarpensel og luftpensel, må du velja dynamikken Farge frå fargeovergang. Vel deretter ein høveleg fargeovergang frå Fargeinnstillingar og set lengd og gjentakingstype i Innstillingar for uttoning. Du kan finna meir om desse innstillingane i kapitlet Del 3.2.6, «Innstillingar for penseldynamikk».

I eksemplet nedanfor kan du sjå verknaden på blyanten. Den øvre delen av figuren viser dei nødvendige innstillingane og den nedre delen den resulterande rekkjefølgja av overgangsfargane.

Figur 7.25. Korleis bruka fargeovergang med eit teikneverktøy
Ulike resultat med den same fargeovergangen:

Figur 7.26. Å bruka fargeovergangane

Fire eksempel på bruk av fargeovergangen «Tropical Colors»: Fyll lineært, fyll med form, strok med farge frå fargeovergang og strok med ein diffus pensel og så fargelagd med filteret fargelegg frå fargeovergang.

Nokre nyttige opplysningar om GIMP sine fargeovergangar:

Dei øvste fem fargeovergangane i fargeovergangsmenyen er spesielle fordi dei nyttar dei gjeldande forgrunns- og bakgrunnsfargane i GIMP i staden for faste fargar. (Svart vert bytt ut med forgrunnsfargen og kvit med bakgrunnsfargen). Valet Forgrunn til bakgrunn (RGB) gjev ein gradvis overgang, i fargemodus RGB, frå forgrunnsfargen til bakgrunnsfargen som vert vist i verktøykassa. Valet Forgrunn til bakgrunn (HSV mot klokka) lagar ein gradvis overgang på fargesirkelen frå den valde kuløren til 360°. Valet Forgrunn til bakgrunn (HSV med klokka) gjer det same, men frå den valde kuløren til 0°. Med valet Forgrunn til gjennomsiktig vert den valde fargen meir og meir gjennomsiktig. Valet Forgrunn til bakgrunn (Hard kant) er ikkje ein vanleg fargeovergang, men eitt brått skifte mellom fargane. Sidan du kan bestemma forgrunnsfarge og bakgrunnsfarge med fargehentaren, kan du såleis laga overgangar mellom nett dei fargane du ønskjer.
Fargeovergangane treng ikkje berre nyttast på fargar, men kan også endra kor gjennomsiktig eit bilete eller eit lag skal vera. Nokre av fargeovergangane er heilt opake (ugjennomsiktige), medan andre kan innehalda transparente (gjennomsiktige) område. Når du fyller eller målar med ein gjennomsiktig fargeovergang, vil det underliggjande laget skina gjennom den nye teikninga. Du får rett og slett ein laseringseffekt.
Du kan laga dine eigne fargeovergangar med Fargeovergangshandsamaren. Du kan ikkje endra fargeovergangane som følgjer med GIMP, men du kan kopiera dei, eller laga nye, og så redigera desse.

Fargeovergangane som følgjer med GIMP er lagra i systemmappa gradients. Dei fargeovergangane du lagar sjølv, vert automatisk lagra i mappa gradients i den personlege GIMP-katalogen din. Når du startar GIMP, vert alle fargeovergangsfilene, dvs. filer med filutvidinga .ggr), lasta inn automatisk. Du kan leggja inn fleire katalogar eller mapper i søkjevegen GIMP nyttar ved å gå inn på fana for fargeovergangar på sidene for datamapper i brukarinnstillingane.

GIMP kan også lasta inn fargeovergangsfiler i SVG-format. Dette formatet vert brukt av mange program for vektorgrafikk. For å få GIMP til å lasta inn ei SVG-fargeovergangsfil, er å leggja fila i mappa gradients i den personlege GIMP-mappa di eller ei anna mappe i søkjestien for fargeovergangar.

	Tips
	Du kan finna mange interessante SVG-fargeovergangar på Internett (søk på «gradient»), spesielt i OpenClipArt Gradients [OPENCLIPART-GRADIENT]. Du kan ikkje sjå korleis desse filene ser ut med mindre du har ein nettlesar som støttar SVG-formatet, men du kan i alle tilfelle lasta dei ned.