Οι εικόνες είναι οι βασικές οντότητες που χρησιμοποιούνται από το GIMP. Μιλώντας χοντρικά, μια «εικόνα» αντιστοιχεί σε ένα απλό αρχείο, όπως ως αρχείο TIFF ή JPEG. Μπορείτε επίσης να σκεφτείτε ότι μια εικόνα αντιστοιχεί σε μία απλή εμφάνιση παραθύρου, αλλά αυτό δεν είναι ολότελα σωστό (είναι δυνατό να υπάρχουν πολλαπλά παράθυρα που όλα να εμφανίζουν την ίδια εικόνα). Δεν είναι δυνατό να έχουμε ένα μοναδικό παράθυρο που να εμφανίζει περισσότερο από μία εικόνα· αντίθετα μια εικόνα μπορεί να μην έχει παράθυρο που την εμφανίζει.

Μια εικόνα του GIMP μπορεί να είναι πιο περίπλοκη. Αντί να την σκεφτόμαστε ως κάτι όπως ένα φύλλο χαρτί με ένα σχέδιο πάνω της, σκεφτείτε την περισσότερο ως ένα βιβλίο, του οποίου οι σελίδες καλούνται «στρώσεις». Πέρα από μια στοίβα στρώσεων, μια εικόνα GIMP μπορεί να περιέχει μια μάσκα επιλογής, ένα σύνολο καναλιών και ένα σύνολο μονοπατιών. Στην πραγματικότητα το GIMP προσφέρει ένα μηχανισμό για προσάρτηση τυχαίων κομματιών δεδομένων που λέγονται «παράσιτα», σε μια εικόνα.

Στο GIMP, είναι δυνατό να υπάρχουν πολλές ανοικτές εικόνες ταυτόχρονα. Αν και μεγάλες εικόνες μπορεί ναχρησιμοποιούν πολλά Mb μνήμης, το GIMP χρησιμοποιεί ένα σύνθετο σύστημα διαχείρισης της μνήμηςβασισμένο σε παράθεση που επιτρέπει στο GIMP να επεξεργάζεται πολύ μεγάλες εικόνες άνετα. Υπάρχουν όρια, όμως, και έχοντας περισσότερη διαθέσιμη μνήμη μπορεί να βελτιωθεί η επίδοση του συστήματος.

Εάν μια απλή εικόνα μπορεί να συγκριθεί με μονό φύλλο χαρτί, μια εικόνα με στρώσεις συνδέεται με μια δέσμη διαφανών χαρτιών στοιβαγμένων το ένα πάνω στο άλλο. Μπορείτε να ζωγραφίσετε σε κάθε χαρτί, αλλά βλέπετε ακόμα το περιεχόμενο των άλλων φύλλων μέσα από τις διαφανείς περιοχές. Μπορείτε επίσης να μετακινήσετε ένα χαρτί σε σχέση με τα άλλα. Προχωρημένοι χρήστες του GIMP συχνά ασχολούνται με εικόνες που περιέχουν πολλές στρώσεις, ακόμα και δεκάδες. Οι στρώσεις δεν πρέπει να είναι αδιαφανείς και δεν πρέπει να καλύπτουν τη συνολική έκταση της εικόνας, έτσι ώστε όταν κοιτάτε την εμφάνιση μιας εικόνας, να μπορείτε να δείτε περισσότερα από μόνο την κορυφαία στρώση: Να μπορείτε να δείτε στοιχεία πολλών στρώσεων.

Οι ψηφιακές εικόνες αποτελούνται από ένα πλέγμα τετραγωνικών εικονοστοιχείων. Κάθε εικόνα έχει μέγεθος που μετριέται σε δύο διαστάσεις, όπως πλάτος 900 pixel και ύψος 600 pixel. Αλλά τα εικονοστοιχεία δεν έχουν καθορισμένο μέγεθος στον φυσικό χώρο. Για τη ρύθμιση μιας εικόνας για εκτύπωση, χρησιμοποιούμε μια τιμή που ονομάζεται ανάλυση, η οποία ορίζεται ως η αναλογία μεταξύ του μεγέθους μιας εικόνας σε εικονοστοιχεία και του φυσικού της μεγέθους (συνήθως σε ίντσες) όταν εκτυπώνεται σε χαρτί. Οι περισσότερες μορφές αρχείων (αλλά όχι όλες) μπορούν να αποθηκεύσουν αυτήν την τιμή, η οποία εκφράζεται ως ppi— εικονοστοιχεία ανά ίντσα.

Κατά την εκτύπωση ενός αρχείου, η ανάλυση καθορίζει το μέγεθος που θα έχει η εικόνα σε χαρτί, και ως αποτέλεσμα, το φυσικό μέγεθος των εικονοστοιχείων. Η ίδια εικόνα 900x600 εικονοστοιχεία μπορεί να εκτυπωθεί ως μια μικρή κάρτα 3x2 "με ελάχιστα αισθητά εικονοστοιχεία— ή ως μια μεγάλη αφίσα με μεγάλα, χοντρά εικονοστοιχεία.

Οι εικόνες που εισάγονται από κάμερες και κινητές συσκευές τείνουν να έχουν μια ανάλυση προσαρτημένη στο αρχείο. Η ανάλυση είναι συνήθως 72 ή 96ppi. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτή η ανάλυση είναι αυθαίρετη και επιλέχθηκε για ιστορικούς λόγους. Μπορείτε πάντα να αλλάξετε την ανάλυση με το GIMP— αυτό δεν επηρεάζει τα πραγματικά εικονοστοιχεία εικόνας. Επιπλέον, για χρήσεις όπως η προβολή εικόνων στο διαδίκτυο, σε φορητές συσκευές, τηλεόραση ή βιντεοπαιχνίδια— εν ολίγοις, για οποιαδήποτε χρήση που δεν εκτυπώνεται— η τιμή ανάλυσης είναι χωρίς νόημα και αγνοείται. Αντ' αυτού, η εικόνα εμφανίζεται συνήθως έτσι ώστε κάθε εικονοστοιχείο της εικόνας να συμφωνεί με ένα εικονοστοιχείο οθόνης.

Ένα κανάλι είναι ένα μοναδικό συστατικό του χρώματος ενός εικονοστοιχείου. Για ένα χρωματιστό εικονοστοιχείο στο GIMP, αυτά τα συστατικά είναι συνήθως το κόκκινο, το πράσινο, το γαλάζιο και μερικές φορές διαφάνεια (άλφα). Για μια εικόνα με γκρι κλίμακα, είναι γκρι και άλφα και για μια χρωματιστή εικόνα από ευρετήριο, είναι από ευρετήριο και άλφα.

Η συνολική ορθογώνια σειρά οποιουδήποτε από τα συστατικά χρώματα για όλα τα εικονοστοιχεία σε μια εικόνα, αναφέρεται επίσης ως κανάλι. Μπορείτε να δείτε αυτά τα χρωματικά κανάλια με το Διάλογος καναλιών.

Όταν προβάλλεται η εικόνα, το GIMP βάζει αυτά τα συστατικά μαζί για να σχηματίσει τα χρώματα του εικονοστοιχείου για την οθόνη, τον εκτυπωτή ή άλλες συσκευές εξόδου. Μερικές συσκευές εξόδου μπορεί να χρησιμοποιούν διαφορετικά κανάλια για το κόκκινο, το πράσινο και το γαλάζιο. Εάν το κάνουν, τα κανάλια του GIMP μετατρέπονται σε κατάλληλα κανάλια για την συσκευή, όταν προβάλλεται η εικόνα.

Τα κανάλια μπορεί να είναι χρήσιμα, όταν δουλεύετε σε μια εικόνα που χρειάζεται ρυθμίσεις σε ένα συγκεκριμένο χρώμα. Π.χ., εάν θέλετε να αφαιρέσετε «τα κόκκινα μάτια» από μια φωτογραφία, μπορείτε να δουλέψετε στο κόκκινο κανάλι.

Μπορείτε να θεωρήσετε τα κανάλια ως μάσκες που επιτρέπουν ή περιορίζουν την έξοδο του χρώματος που το κανάλι αντιπροσωπεύει. Χρησιμοποιώντας φίλτρα στις πληροφορίες καναλιού, μπορείτε να δημιουργήσετε πολλά μεταβαλλόμενα και λεπτά αποτελέσματα στην εικόνα. Ένα απλό παράδειγμα χρήσης φίλτρου στα χρωματικά κανάλια είναι το φίλτρο Μείκτης καναλιού.

Πέρα από αυτά τα κανάλια το GIMP επίσης σας επιτρέπει να δημιουργήσετε άλλα κανάλια (ή πιο σωστά, μάσκες καναλιών), που προβάλλονται στο κάτω μέρος του διαλόγου καναλιών. Μπορείτε να δημιουργήσετε ένα Νέο κανάλι ή να αποθηκεύσετε επιλογή σε κανάλι (μάσκας). Δείτε σχετικά στο γλωσσάρι στο Μάσκες για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις μάσκες καναλιών.

Συχνά όταν τροποποιείται μια εικόνα, θέλετε μόνο ένα κομμάτι της εικόνας να επηρεαστεί. Ο μηχανισμός «επιλογή» το κάνει δυνατό. Κάθε εικόνα έχει τη δικιά της επιλογή, την οποία κανονικά βλέπετε ως κινούμενη γραμμή στιγμών που ξεχωρίζει τα επιλεγμένα μέρη από τα ανεπίλεκτα (τα αποκαλούμενα «μυρμήγκια που περπατούν»). Στην πραγματικότητα αυτό είναι κάπως αποπροσανατολιστικό: η επιλογή στο GIMP είναι βαθμιαία, όχι όλα ή τίποτα, και στην πραγματικότητα η επιλογή αντιπροσωπεύεται από ένα ολοκληρωμένο κανάλι γκρίζας κλίμακας. Η διακεκομμένη γραμμή που κανονικά βλέπετε είναι απλά μια γραμμή περιγράμματος με επιλεγμένο επίπεδο 50%. Οποιαδήποτε στιγμή, όμως, μπορείτε να οπτικοποιήσετε το κανάλι επιλογής σε όλη του τη μεγαλειώδη λεπτομέρεια εναλλάσσοντας το πλήκτρο Γρήγορη μάσκα.

Ένα μεγάλο μέρος της εκμάθησης της αποτελεσματικής χρήσης του GIMP απαιτεί την τεχνική των καλών επιλογών-επιλογές που περιέχουν ακριβώς ότι χρειαζόσαστε και τίποτα παραπάνω. Επειδή ο χειρισμός της επιλογής είναι κεντρικά σπουδαίος, το GIMP σας δίνει πολλά εργαλεία για να το κάνετε: μια ταξινόμηση των εργαλείων δημιουργίας επιλογής, ένα μενού χειρισμών επιλογής και την ικανότητα να εναλλάσσεσθε στην κατάσταση σύντομης μάσκας, στην οποία μπορείτε να συμπεριφερθείτε στο κανάλι επιλογής σαν να ήτανε ένα χρωματικό κανάλι, έτσι «βάψιμο της επιλογής».

Όταν κάνετε λάθη, μπορείτε να τα αναιρείτε. Σχεδόν ο,τιδήποτε κάνετε σε μια εικόνα είναι αναιρέσιμο. Στην πραγματικότητα, μπορείτε να αναιρέσετε έναν σημαντικό αριθμό από τις πιο πρόσφατες ενέργειες που κάνατε, εάν αποφασίσετε ότι κάνατε λάθος. Το GIMP το κάνει δυνατό κρατώντας το ιστορικό των ενεργειών σας. Αυτό το ιστορικό καταναλώνει μνήμη, όμως, έτσι η αναιρεσιμότητα δεν είναι άπειρη. Μερικές ενέργειες χρησιμοποιούν πολύ λίγη μνήμη αναίρεσης, έτσι που μπορείτε να κάνετε δεκάδες αναιρέσεις πριν οι παλιότερες να διαγραφούν από το ιστορικό· άλλοι τύποι ενεργειών απαιτούν τεράστια ποσά αναιρετικής μνήμης. Μπορείτε να τροποποιήσετε το πόσο της μνήμης που το GIMP επιτρέπει για το ιστορικό αναιρέσεων κάθε εικόνας, αλλά σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει πάντα να είσαστε σε θέση να ναιρέσετε τις 2-3 πιο πρόσφατες αναιρέσεις. (Η πιο σημαντική πράξη που δεν είναι αναιρέσιμη είναι το κλείσιμο της εικόνας. Για αυτό το λόγο το GIMP σας ζητά να επιβεβαιώσετε ότι πραγματικά θέλετε να κλείσετε την εικόνα, εάν κάνατε αλλαγές σε αυτή.)

Πολλά, προφανώς τα περισσότερα, από τα πράγματα που κάνετε στο GIMP γίνονται από αυτή καθεαυτή την εφαρμογή του GIMP. Όμως το GIMP κάνει επίσης εκτεταμένη χρήση «προσθέτων», που είναι εξωτερικά προγράμματα που αλληλεπιδρούν πολύ στενά με το GIMP και είναι ικανά να χειριστούν εικόνες και άλλα αντικείμενα του GIMP με πολύ εξελιγμένους τρόπους. Πολλά σημαντικά πρόσθετα συνδέονται με το GIMP, αλλά υπάρχουν επίσης πολλά διαθέσιμα μέσα από άλλα μέσα. Στην πραγματικότητα, η συγγραφή προσθέτων (και σεναρίων) είναι ο πιο απλός τρόπος για ανθρώπους που δεν ανήκουν στην ομάδα ανάπτυξης του GIMP για να προσθέσουν καινούργιες δυνατότητες στο GIMP.

Όλες οι εντολές στο μενού φίλτρων και ένας σημαντικός αριθμός εντολών σε άλλα μενού είναι στην πραγματικότητα.

Πέρα από τα πρόσθετα που είναι προγράμματα γραμμένα σε γλώσσα C, το GIMP μπορεί επίσης να κάνει χρήση των σεναρίων. Ο μεγαλύτερος αριθμός των υπαρχόντων σεναρίων είναι γραμμένος σε μια γλώσσα που λέγεται Script-Fu και είναι μοναδική στοGIMP (για όσους ενδιαφέρονται, είναι μια διάλεκτος γλώσσας παρεμφερής με την Lisp που λέγεται Scheme). Είναι δυνατή η συγγραφή σεναρίων στο GIMP σε Python ή Perl. Αυτές οι γλώσσες είναι πιο ευλύγιστες και δυνατές από το Script-Fu· το μειονέκτημά τους είναι ότι εξαρτώνται από λογισμικό που δεν πακετάρεται αυτόματα με το GIMP και δεν εγγυώνται τη σωστή εργασία σε κάθε εγκατάσταση του GIMP.