Kapittel 2. Fyr opp GIMP

Kapittel 2. Fyr opp GIMP
	Del I. Å komme i gang med GIMP

Innhald

1.1. Kjende plattformer
1.2. Språk
1.3. Argument i kommandolinja

2.1. Tips og triks

1. Køyra GIMP

Avhengig av operativsystemet du har, vil du som oftast opna GIMP ved å trykkja på eit ikon på skrivebordet eller ved å skriva gimp på ei kommandolinje. Har du fleire utgåver av GIMP installert i maskinen din, må du kanskje skriva gimp-2.10 for å få opp den siste versjonen. Du kan, dersom det er ønskjeleg, skriva ei liste over biletfiler på kommandolinja etter programnamnet. Desse bileta vert så opna automatisk av GIMP ved oppstart. Sjølvsagt kan du også opna filer frå GIMP medan programmet køyrer.

Dei fleste operativsystema har ein eller annan måte for å tilordna filklassar, kjenneteikna ved filnamnutvidingane som t.d. «.jpg», til bestemte program, som t.d. GIMP. Du kan altså stilla inn programmet slik at når du dobbeltklikkar på ei biletfil i filutforskaren, vert dette biletet opna i GIMP.

1.1. Kjende plattformer

GIMP er for tida det biletbehandlingsprogrammet med størst støtte. Til no er GIMP prøvd ut på desse plattformene:

GNU/Linux™, Apple Mac OS X™, Microsoft Windows™, OpenBSD™, NetBSD™, FreeBSD™, Solaris™, SunOS™, AIX™, HP-UX™, Tru64™, Digital UNIX™, OSF/1™, IRIX™, OS/2™ og BeOS™.

Sidan GIMP har opne kjeldekoder, er det enkelt å tilpassa programmet til andre operativsystem. Du kan finna meir om dette på GIMP-utviklarane si heimeside (på engelsk): [GIMP-DEV].

1.2. Språk

GIMP vil automatisk bruka det språket datamaskinen er sett opp med. Dersom GIMP av ein eller annan grunn ikkje finn språket, eller dersom du ønskjer å bruka eit anna språk, kan du gjera dette frå menyvalet Rediger → Brukarinnstillingar → Språk.

Du kan også bruka:

Under Linux

I LINUX: i «console mode», skriv du LANGUAGE=xx GIMP eller LANG=xx GIMP der du byter ut «xx» med koden for det språket du ønskjer. (nn for nynorsk, nb for bokmål). Bakgrunn: LANGUAGE=xx set ein omgivnadsvariabel («environment variable») for programmet gimp.

Under Windows

Knappen Kontrollpanel → System → Avansert → Omgjevnadar i «Systemvariablar» område: Legg til knappen: Skriv inn LANG for Namn og nn eller nb ... for Verdi. Pass på! Du må trykkja OK tre gonger etter kvarandre for at vala dine skal verta registrerte.

Dersom du ofte skiftar språk, kan du laga ei «batchfil» for dette. Opna Notepad++ eller eit liknande program og skriv inn følgjande (for bokmål):

set lang=nb start gimp-2.10.exe

Lagra fila som GIMP-NB.BAT (eller eit anna høveleg namn, men alltid med filutvidinga .BAT). Lag ein snarveg til fila på skrivebordet. Som dei fleste andre program, brukar også GIMP språkkoden «nb» for bokmål og «nn» for nynorsk. («no» er ikkje språkkode, men koden for landet Noreg).

Ein annan måte dersom dette programmet er installert: Vel Start → Alle program → GTK Runtime Environment og deretter Select language og vel språk frå nedtrekkslista.

Under Apple macOS

Frå Systeminnstillingar klikk Generelt på sidestolpen. Deretter vel du Språk og Region. Det ønskte språket skal vera først i lista.

Start ei ny økt av GIMP

Du kan køyra to versjonar av GIMP samstundes ved å bruka -n i kommandolinja. For eksempel kan du bruka gimp-2.10 for å starta GIMP på språket systemet er sett opp til og LANGUAGE=en gimp-2.10 -n for samstundes å køyra GIMP på engelsk. Dette kan vera nyttig for omsetjarar.

1.3. Argument i kommandolinja

Det er ikkje nødvendig å bruka argument når du opnar GIMP, men i tilfelle du av ein eller annan grunn skulle ha bruk for det, er nokre av dei vanlegaste argumenta viste nedanfor. I Unix-system kan du bruka man gimp for å lista ut alle argumenta.

Argumenta i kommandolinja må skrivast inn i kommandoen du brukar for å opna GIMPsom gimp-2.10 [VAL...] [FIL|URI...].

-?, --help: Vis ei liste over alle kommandoane.
--help-all: Vis alle hjelpevala.
--help-gtk: Vis alternativ for GTK+.
-v, --version: Skriv kva for versjon av GIMP som er i bruk, og slutt av programmet.
--license: Vis lisensinformasjon og slutt av.
--verbose: Vis detaljerte oppstartmeldingar.
-n, --new-instance: Start ei ny økt av GIMP.
-a, --as-new: Opna bilete som nytt.
-i, --no-interface: Køyr utan brukargrensesnitt.
-d, --no-data: Ikkje last inn mønsterelement, fargeovergangar, palettar eller penslar. Kan vera nyttig i ikkje-interaktive situasjonar der oppstarttida skal vera kortast råd.
-f, --no-fonts: Ikkje last inn skrifttypar. Dette kan korte ned oppstarttida for GIMP når skripta ikkje brukar skrifttypar. Kan også vera nyttig for å finna skrifttypar med feil som gjer at GIMP stoppar opp.
-s, --no-splash: Ikkje vis oppstartskjermen.
--no-shm: Ikkje bruk delt minne mellom GIMP og programtillegga.
--no-cpu-accel: Ikkje bruk funksjonar for å auka farten på CPU. Kan vera nyttig for å finna eventuelle feil i slik programvare eller utstyr.
--session=namn: Bruk eit anna sessionrc for denne GIMP-økta. Det gjevne «session name» vert lagt til det normale «sessionrc filename».
--gimprc=filenamn: Bruk ei alternativ «gimprc»-fil i staden for den vanlege. «gimprc»-fila inneheld data om innstillingane dine. Kan vera nyttige når banane til programtillegga eller maskinoppsettet er endra.
--system-gimprc=filenamn: Bruk ei alternativ system-gimprc-fil.
-b, --batch=kommandoar: Utfør kommandosettet «non-interactively». Kommandosettet er typisk eit skript som vert utført av ei av GIMP sine skriptutvidingar. Dersom du bruker kommandoen -, vert kommandoane lesne frå standarinngangen.
--batch-interpreter=proc: Prosedyren som vert brukt for å køyre mengdetolkarane (batch kommandoane). Denne er normalt sett til Script-Fu.
--console-messages: Ikkje vis dialogboksar ved varsling av feil. Skriv meldingane til konsollen i staden.
--pdb-compat-mode=modus: PDB kompatibilitetsmodus (off|on|warn)
--stack-trace-mode=mode: Feilfinning i tilfelle krasj (never|query|always)
--debug-handlers: Slå på signalhandsamarar for ikkje-fatale feil. Vert brukt for å finna feil i GIMP.
--g-fatal-warnings: Gjer alle åtvaringane fatale. Vert brukt for å finna feil i GIMP.
--dump-gimprc: Vis ei gimprc-fil med normalinnstillingane. Kan kome til nytte dersom du rotar til gimprc-fila.
--display=display: Bruk X visning (gjeld ikkje på Microsoft Windows).
--show-playground: Viser ei innstillingsside med eksperimentelle funksjonar.