3. Ongedaan maken

3. Ongedaan maken
	Hoofdstuk 3. First Steps with GIMP

Bijna alle bewerkingen die je met GIMP op een afbeelding kunt uitvoeren kun je ook weer ongedaan maken. De laatste bewerking kun je zo annuleren door de menukeuze: Bewerken → Ongedaan maken uit de menubalk van het afbeeldingsvenster. Deze combinatie wordt echter zo vaak gebruikt dat het de moeite waard is de toetsenbordcombinatie: Ctrl+Z te onthouden.

Ongedaan maken kan zelf ook ongedaan gemaakt worden. Als je een bewerking ongedaan hebt gemaakt kun je die Opnieuw uitvoeren door de menukeuzes Bewerken → Opnieuw uitvoeren Uit de menubalk van het afbeeldingsvenster, of door gebruik te maken van de sneltoetscombinatie: Ctrl+Y. Deze mogelijkheid is ook een nuttig hulpmiddel om het effect van een bewerking beter in te schatten door deze herhaaldelijk ongedaan te maken en te herstellen. Vaak is dit heel snel mogelijk en aangezien het niets aan de bewerkingsgeschiedenis verandert schaadt het niet.

	Let op
Als je een of meerdere bewerkingen ongedaan maakt en daarna een nieuwe bewerking op de afbeelding uitvoert behalve Ongedaan maken of Opnieuw uitvoeren, is het daarna niet meer mogelijk om deze bewerkingen Opnieuw uit te voeren, ze zijn volledig gewist. Als dit een probleem oplevert kun je dit oplossen door een kopie van de afbeelding te maken en de bewerking op de kopie uit te voeren. ( Niet op het origineel want de bewerkingsgeschiedenis die dit mogelijk maakt, wordt niet mee gekopieerd bij het dupliceren van de afbeelding.)

Let op

Als je een of meerdere bewerkingen ongedaan maakt en daarna een nieuwe bewerking op de afbeelding uitvoert behalve Ongedaan maken of Opnieuw uitvoeren, is het daarna niet meer mogelijk om deze bewerkingen Opnieuw uit te voeren, ze zijn volledig gewist. Als dit een probleem oplevert kun je dit oplossen door een kopie van de afbeelding te maken en de bewerking op de kopie uit te voeren. ( Niet op het origineel want de bewerkingsgeschiedenis die dit mogelijk maakt, wordt niet mee gekopieerd bij het dupliceren van de afbeelding.)

Als je vaak meerdere stappen ongedaan en opnieuw maakt, kun je beter gebruik maken van het bewerkingsgeschiedenis dialoogvenster dat je in het dok met Lagen kunt vinden dan wel invoegen. Dit menu toont je een icoonsgewijze schets van elke bewerking in de geschiedenis en geeft je de kans om naar een specifiek punt te gaan door er op te klikken.

Het ongedaan maken is gekoppeld aan een afbeelding: De "Bewerkingsgeschiedenis" (of "Ongedaan maken") is een onderdeel van de specifieke afbeelding. GIMP maakt voor het bijhouden ervan voor iedere afbeelding een apart stuk geheugen vrij. Deze hoeveelheid geheugen kun je, als je wilt, aanpassen op de Omgeving-pagina in het Voorkeuren dialoogvenster. Je kunt hiertoe twee aparte waarden instellen: Het minimale aantal opgeslagen bewerkingen; aangegeven door Min aantal niveau's "Ongedaan maken", dat GIMP in ieder geval zal bewaren ongeacht de hoeveelheid gebruikt geheugen en de maximale ruimte die voor de bewerkingsgeschiedenis beschikbaar is met de optie Max. geheugenruimte "Ongedaan maken"; als de deze bovengrens bereikt wordt, zal GIMP de oudste bewerkingen in de geschiedenis wissen.

	Opmerking
	De bewerkingsgeschiedenis is weliswaar uniek voor iedere geopende afbeelding, ze wordt echter niet opgeslagen als je deze afbeelding in de eigen xcf opmaak van GIMP opslaat. Dit formaat slaat wel alle andere eigenschappen van de afbeelding op. Als je de afbeelding dus weer opnieuw opent is dit met een lege bewerkingsgeschiedenis.

De bewerkingsgeschiedenis van GIMP is een behoorlijk complexe constructie. Het opslaan van veel bewerkingen kost niet veel geheugen (zoals het veranderen van de doorzichtigheid van een laag) dus je kunt veel van die bewerkingen uitvoeren voordat ze uit de geschiedenis gewist worden. Sommige bewerkingen worden samengevoegd; als je de doorzichtigheid een aantal malen direct achter elkaar verandert, wordt dit uiteindelijk slechts als een bewerking in de geschiedenis opgeslagen. Er zijn echter ook bewerkingen die veel ruimte in de geschiedenis innemen: De meeste filters zijn hier een goed voorbeeld van; omdat ze uit externe plug-ins bestaan weten de interne mechanismen van gimp niet wat ze veranderen en moeten alle resulterende veranderingen in de afbeelding opgeslagen worden. Er zijn dus maar een paar van deze bewerkingen mogelijk voordat de eersten uit de geschiedenis gewist worden.

3.1. Dingen die je niet kunt ongedaan kunt maken

De meeste bewerkingen die een afbeelding veranderen kunnen ongedaan gemaakt worden. Acties die de afbeelding niet veranderen over het algemeen niet. Dit zijn het opslaan naar een bestand, het kopiëren van delen naar het klembord en meer van dat soort dingen. Het zijn in het algemeen de acties die iets veranderen aan de manier waarop de afbeelding wordt weergegeven en niets veranderen aan de gegevens van de afbeelding zelf. Hier zijn, uiteraard, ook weer enkele uitzonderingen op: Alhoewel het niets aan de afbeelding zelf verandert kan het aan- of uitschakelen van het snelmasker ongedaan gemaakt worden.

Er zijn een paar ingrijpende acties die de afbeelding veranderen, maar die niet ongedaan gemaakt kunnen worden:

De afbeelding sluiten: De bewerkingsgeschiedenis is een onderdeel van de afbeelding, dus wanneer het bewerken van de afbeelding afgesloten wordt en alle systeembronnen weer vrijgemaakt worden, wordt deze bewerkingsgeschiedenis onherroepelijk gewist. Daarom vraagt GIMP altijd nog een keer of je de afbeelding werkelijk wilt sluiten. (Je kunt dit uitzetten in de Omgeving -pagina van het voorkeuren dialoogvenster, maar dat wordt niet geadviseerd.)
Terughalen: Terughalen betekent dat de afbeelding opnieuw geladen wordt uit het bestand. GIMP sluit de afbeelding dan en laadt het bestand opnieuw waarbij de bewerkingsgeschiedenis verloren gaat. Als er dus onopgeslagen bewerkingen van de afbeelding zijn vraagt GIMP het je altijd nog een keer of je werkelijk de afbeelding wilt Terughalen.
“Onderdelen” van bewerkingen: Bij sommige gereedschappen moet je een ingewikkelde reeks stappen doen om de juiste bewerking uit te voeren. Je kunt dan alleen de hele bewerking ongedaan maken en dus niet de afzonderlijke stappen. Een voorbeeld hiervan is de intelligente schaar waarmee je met meerdere muisklikken een gesloten pad vormt in de afbeelding om een selectie af te bakenen. Je kunt de muisklikken niet afzonderlijk annuleren: Na het “Ongedaan maken” kom je weer op het beginpunt van de bewerking uit. Een ander voorbeeld is het Tekstgereedschap: je kunt niet afzonderlijke letters ongedaan maken; het maken van de hele tekstlaag wordt ongedaan gemaakt.

Filters en andere plug-in- of script-bewerkingen kunnen net zoals bij de elementaire GIMP bewerkingen, ongedaan gemaakt worden. Hiertoe dienen de makers van deze uitbreidingen echter wel correct gebruik gemaakt te hebben van de GIMP “Ongedaan maken”-functies. Als hier programmeerfouten mee gemaakt zijn, kan een uitbreiding mogelijk fouten in de bewerkingsgeschiedenis zelf veroorzaken zodat ook voorgaande bewerkingen niet meer ongedaan te maken zijn. Aan de uitbreidingen die in het GIMP standaardpakket geleverd worden is de nodige aandacht besteed om dit te voorkomen maar als je uitbreidingen die uit andere bronnen gebruikt kan hier wel eens iets mis mee gaan. Zelfs als de uitbreiding goed geprogrammeerd is kunnen er zulke fouten ontstaan in de bewerkingsgeschiedenis als je de bewerking van een uitbreiding tussentijds afbreekt; het is dus beter dit afbreken te vermijden tenzij de gevolgen ervan natuurlijk nog rampzaliger zijn.